بررسی تطبیقی دیدگاه انسان شناسی مطهری با دیدگاه انسان شناسی یاسپرس

انسان موجودی بسیار پیچیده و دارای جایگاه رفیع، در عالم وجود است که بخش اعظم ماهیت و ابعاد او هنوز ناشناخته باقی ماده است. مکاتب و دیدگاه?های متفاوت فلسفی از جمله ایده?آلیسم، رئالیسم، پراگماتیسم، اگزیستانسیالیسم و دیدگاههای مختلفی در زمین? انسان?شناسی ارائه داده?اند که گاهی با هم همپوشی و گاهی با هم متعارض اند. از این رو هدف از این پژوهش مقایسه تطبیقی دیدگاه?های دو صاحب?نظر دو مکتب اگزیستانسیالیسم و اسلام یعنی یاسپرس و مطهری در زمینه انسان?شناسی است. مولفه های مورد بررسی در این پژوهش عبارتند از: ابعاد وجودی انسان، ویژگی های انسان، نیازهای انسان و انسان کامل از دیدگاه مطهری و کارل یاسپرس و همچنین وجوه اشتراک و اختلاف ابعاد وجودی انسان، ویژگی های انسان، نیازهای انسان و انسان کامل از دیدگاه مطهری و کارل یاسپرس. در راستای دستیابی به اهداف فوق الذکر با استفاده از روش تحلیلی و تطبیقی دیدگاه های «مرتضی مطهری» و «کارل یاسپرس» در باب انسان شناسی به طور هدفمندانه از طریق مطالعه آثارشان یا آثاری که دیگران درباره دیدگاه های انسان شناسانه آنان به تصویر کشیده بودند، مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفتند. داده های حاصله با استفاده از روش بردی در چهار محور توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصله حاکی از آن است که برای هر دو اندیشمند شناخت انسان مهمترین مسأله است. هر دو اندیشمند برای انسان مراتبی قائلند. نزد یاسپرس وجوه انسان عبارتند از وجود تجربی، آگاهی کلی، ذهن و نفس که با هم در ارتباط و تعاملند. و در نزد مطهری نیز وجوه انسان عبارتند از بعد روحی و جسمی. بنابراین هر دو به وجود هسته ای مرکزی به نام نفس اشاره دارند که البته این حقیقت در نزد مطهری دارای تعین ها و تحصل ها و مراتبی است. وجوه تفاوت ایندو اندیشمند در این است که کارل یاسپرس هرگونه ذات و ذاتی را از انسان نفی می کند و معتقد به حقیقتی از پیش تعیین شده نیست در حالیکه مطهری قائل به فطرتی ملکوتی و الهی است که بصورت بالقوه در ضمیر انسان نهفته است. در نزد یاسپرس رسیدن انسان به خود اصیل تنها با آزادی، ایمان فردی بدون پیروی از وحی امکان پذیر است در حالیکه در نزد مطهری رسیدن به حقیقت انسانی، آزادی انسان بعنوان وسیله ای با پیروی از شریعت و ایمان مذهبی امکان پذیر است. وجوه شباهت هر دو متفکر در این است که هر دو از کانالهایی متفاوت برای رسیدن به یک نقطه و آن هم شناخت انسان در تلاش و تکاپو بوده اند